“Aynı şeyi yiyoruz ama o kilo almıyor, ben hemen alıyorum!”
Gerçekten de bazen bir arkadaşımızla aynı öğünü paylaşır, benzer şekilde besleniriz ama o kilo almazken biz tartıda bir fark hissederiz. Peki ama neden? Bu işin ardında metabolizmadan genetiğe, uyku düzeninden strese kadar birçok gizli etken var.
1. Metabolizma Hızı
Herkesin vücudu aldığı besinleri aynı hızda yakmaz. Metabolizma hızı; yaş, cinsiyet, kas-kütlesi, hormonlar ve genetik gibi birçok faktöre bağlıdır.
- Kas oranı yüksek olan biri, dinlenme halinde bile daha çok kalori yakar.
- Kadınların metabolizması erkeklere kıyasla genellikle biraz daha yavaştır.
- Yaş ilerledikçe metabolizma doğal olarak yavaşlar.
→ Aynı yemeği yiyen iki kişiden biri, daha hızlı metabolizması sayesinde o kalorileri kısa sürede enerjiye çevirebilirken, diğeri bunu yağa dönüştürebilir.
2. Hormonlar: Sessiz Ama Güçlü Etkiler
Tiroid hormonu az çalışan bir birey, aldığı kalorileri daha yavaş yakar. İnsülin direnci olanlar ise kan şekeri dalgalanmaları yaşar, daha çabuk acıkır ve yağ depolamaya meyilli hale gelir.
→ Polikistik over sendromu (PCOS) gibi hormonal dengesizlikler de kilo alımını kolaylaştırabilir.
3. Uyku:
Yetersiz uyku, açlık hormonu olan ghrelin seviyesini artırır; tokluk hormonu leptin ise azalır. Sonuç?
- Daha çok acıkırsınız.
- Karbonhidratlı ve şekerli gıdalara yönelirsiniz.
- Vücut, yağ depolamaya daha yatkın hale gelir.
→ Aynı yemeği yiyen iki kişiden biri düzenli uyuyorsa, diğeri değilse; kilo alımı farklı olur.
4. Günlük Hareketlilik: Egzersiz Değil, Mikro Hareketler
Sadece spor değil, günlük hareket miktarı da çok önemli.
- Gün içinde ne kadar yürüyorsunuz?
- Merdiven mi asansör mü?
- Masa başı iş mi yapıyorsunuz, yoksa ayakta mı çalışıyorsunuz?
→ İki kişi aynı yemeği yese bile biri daha aktifse, gün boyunca daha fazla kalori yakar.
5. Stres ve Duygusal Yeme
Stres altındayken vücut kortizol hormonu salgılar. Kortizol:
- İştahı artırır.
- Özellikle karın bölgesinde yağlanmayı tetikler.
- “Rahatlatıcı” diye bilinen yiyeceklere yönelmenize neden olur.
→ Aynı sofrada oturup aynı yemeği yiyebilirsiniz ama stresli olan kişi farkında olmadan fazladan atıştırmalık tüketebilir ya da daha yavaş metabolizma yüzünden yağ depolayabilir.
6. Sindirim Sistemi ve Mikrobiyota
Bağırsak florası her bireyde farklıdır. Bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakteriler, yiyecekleri nasıl sindirdiğimizi ve emdiğimizi etkiler.
Bazı insanların mikrobiyotası, yedikleri yiyecekleri daha kolay enerjiye çevirir, bazılarınki ise yağ depolamaya meyillidir.
Sonuç: Kilo Sadece Tabağınızla İlgili Değil
Kalori hesabı önemli olsa da, kilo alıp vermede yaşam tarzı, biyoloji ve alışkanlıklar da en az ne yediğiniz kadar rol oynar.
Aynı yemeği yememize rağmen farklı sonuçlar almamızın nedeni budur.
✅ Ne yapılmalı?
- Vücudunuzu tanıyın, metabolizmanızı destekleyin.
- Uyku, stres, egzersiz ve hormon dengenizi göz ardı etmeyin.
- “Herkes yiyor, ben de yerim” düşüncesinden çok, “benim vücudum neye nasıl tepki veriyor?” sorusunu sorun.