ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Barış Bayram ve araştırma görevlisi Berre Vize, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu ve TÜBİTAK desteğiyle ULTRAMEMS Araştırma Laboratuvarı’nda geliştirdikleri “MEMS Nöristör” projesinin detaylarını paylaştı.
BEYİNDEN İLHAM ALAN TEKNOLOJİ
Prof. Dr. Bayram, dört yıllık yoğun bir çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkan ve elektronik cihazların insan beynine benzer şekilde bilgi işleyebilmesine olanak tanıyan "nöromorfik işlemci bileşeni" MEMS nöristörün patent başvurusunun ODTÜ Teknoloji Transfer Ofisi tarafından yürütüldüğünü belirtti. Projeye, beyin hücreleri ile yüksek enerji verimliliği sağlayan sistemler arasındaki benzerlikten ilham alarak başladıklarını ifade eden Bayram, bu yenilikçi cihazın mevcut üretim süreçleriyle tamamen uyumlu olduğunu ve bu sayede uluslararası firmalar tarafından hızla ticarileştirilebileceğini vurguladı
ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE ÇIĞIR AÇAN ÇÖZÜM
Bayram, insan beyninin yalnızca 25 watt enerji tüketerek karmaşık işlemleri gerçekleştirdiğini, ancak en gelişmiş işlemcilerin aynı işlemleri yapabilmek için 25 megawatt enerjiye ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Beynin bu olağanüstü enerji verimliliğinin sırrının, hafıza ve işlem birimlerinin entegre çalışmasında yattığını belirtti. Geleneksel bilgisayar sistemlerinde ise hafıza ve işlemci arasındaki sürekli veri aktarımının enerji tüketimini artırdığını ve gecikmelere yol açtığını söyledi.
Geliştirilen MEMS nöristör sayesinde, işlemci ve hafıza birimi tek bir yapıda birleştirilerek enerji tüketimi büyük ölçüde azaltılıyor. Bayram, cihazın potansiyelini şöyle özetledi:
Eğer bu teknolojiyi cep telefonlarındaki transistörlerin yerine kullanabilirsek, telefonlarımızı yılda yalnızca bir kez şarj etmek yeterli olacak.
KİŞİSEL VERİLER VE YAPAY ZEKA İÇİN GÜVENLİ BİR GELECEK
Bayram, günümüzde cep telefonlarının işlemci kapasitelerinin yetersizliği nedeniyle verilerin çoğunlukla bulut sunuculara aktarıldığını ve bunun kişisel veri güvenliği açısından risk oluşturduğunu ifade etti. MEMS nöristörler ile bu işlemlerin cihaz üzerinde lokal olarak gerçekleştirilebileceğini, böylece hem enerji tasarrufu sağlanacağını hem de veri güvenliğinin artacağını belirtti.
ÇEVRE DOSTU YAPAY ZEKA VE SUNUCU ÇÖZÜMLERİ
Mevcut yapay zeka sistemlerinin yüksek enerji tüketimi nedeniyle, Google gibi teknoloji devlerinin sunucu merkezlerini deniz suyuyla soğutmaya çalıştığını hatırlatan Bayram, MEMS nöristörlerin kullanıldığı nöromorfik işlemciler sayesinde bu merkezlerin çölde bile kurulabileceğini söyledi:
Bu teknolojiyle ısınma sorununu ortadan kaldırarak enerji tüketimini düşürecek ve çevresel etkileri azaltacağız.
