Dokuma sanatımıza gereken önemi ve değeri vermeli öğrenmeli , öğretmeli ve geleceğe taşımalıyız.
Geleneksel bir yöntemle ve ipliklerin dansıyla başlayan bu yolculuk, özenli işçilik ile devam eder.
Her bir dokuma kumaş, tasarım, renk ve desenlerle hayat kazanır ve sonunda evimizde, dolabımızda yerini alır.
Geçmiş de dokuma sanatını meslek haline getirenlere Çulha denirdi ve Şerif abla Lapta da baş Çulha idi. Onun dokuduğu kumaş ve motifleri kimse dokuyamazdı.
Günümüzde teknolojiyle birleşip bu işleri kolay hale getiren üretimi artıran sanayileşen tekstil sektörü çok kolaylıklar sunsa da elde tezgah üzerinde dokunan kumaş ve halıların hikayesi çok daha güzel değeri çok daha kıymetlidir. Sahip çıkılmalıdır.
Geleneksel Dokumacılık sanatının KKTC'de yeniden mesleğe dönüştürülmesi için bir eylem planı hazırlanmalı ve adım adım uygulanmalıdır. Dünyaya açılmamızın da bir penceresi ya da kapısı olacaktır.. Nasıl mı?
Geleneksel Dokumacılık Tarihi
Arkeolojik buluntulardan dokumacılığın Anadolu ve çevresinde başladığı düşünülmektedir.
Anadolu'nun yanı sıra, yaklaşık olarak M.Ö. 5500 yıllarına tarihlendirilen Kıbrıs'ta arkeolojik dokumaların bulunması, dokuma ile ilgili buluntuların ele geçmesi bu tahmini doğrulamaktadır.
Geçmişte var olan önemli mesleklerden bir tanesi olan dokumacılık ( Dokuma ustası Çulha ), Kazzaz ( ipek üreten ) isimleri ile anılır ve dokuma sanatı ile ipekli, yünlü, pamuklu kumaşların üretimi yapılmaktaydı. Üretilen kumaşlar Kıbrıs adasının ihtiyaçları karşılandıktan sonra batılı ülkelere ihraç edilirdi.
İlk çağdan günümüze dünya ticaretinde önem kazanan ticaret yollarından bazıları
Kral yolu
İpek yolu
Baharat yolu
Ülkemiz Kıbrıs çağlar boyu ticaret yollarının ortasında yer almıştır.
Bugün günümüzde Unesco'nun Haziran 2014 yılında Dünya mirası olarak kabul ettiği İpek Yolu ( silk road ) Kültür yolu geçmişte çok önemli bir ticaret yoluydu ve adını da ipek endüstrisinden almaktadır.
Çin bugün dünyada en çok ipek üreten ülkelerin başında gelmekte ve ipek yolunda da başı çekmektedir. Yakın tarihte planlanan Türkiye Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan Çin 'e bir ziyaret gerçekleştirecek daha sonra da 2025 yılın da Çin Devlet Başkanı anavatan Türkiye 'ye iade -i ziyaret gerçekleştirecektir.
Kıbrıs adasında üretilen ve ihraç edilen tarımsal ürünlerin dışında Hayvancılıktan elde edilen işlenmemiş yün ve yünlü dokumalar da Kıbrıs 'ın ihraç malları arasında önemli yer tutmaktaydı. Bunun yanında Pamuk ve Pamuklu dokumalar olmuştu. Bir çok alanda pamuk ekilmekteydi. Adada ziraati yapılan bir başka bitki kırmızı boya ( kök boya bitkisi ) ve Ticari ürünlerin başında gelen Kıbrıs'ta üretilen İpekli dokumalar da ön sıradaydı.
Tarihimizde büyük bir önemi olan Dokumacılık Tarımsal ürünlerin işlenmesiyle ortaya çıkmış ve ticaretin içinde milli ekonomiye büyük kazançlar sağlamıştır.
Bugün günümüzde yok olmaya yüz tutmuştur halbuki sahip çıkılarak bugün tekstil sanayisinde ülkemizin de yerini alması gerekiyordu.
Dokumacılık sanatını yeniden mesleğle dönüştürmek, bu mesleği hayata geçirmek, Tarımsal üretimle beraberinde gelen kültürel Mirasımıza sahip çıkmak olacaktır .
Kültürel Mirasımız olan el sanatlarımıza devletimizin güvence altına alması için daha güçlü adımlar atması gerekmektedir.. İpek böceği yetiştirebilmek için dut ağaçlarının yaygınlaştırılmasına ihtiyaç vardır, selesepet ( sesta üretimi için buğday saplarına ihtiyaç vardır, jüt kumaşı için molehiya yetiştiriciliğine, ahşap oyma, yün dokuma ... ve daha bir çok geleneksel el sanatınında ham maddeye ulaşmak için Tarım bakanlığının üzerine düşen sorumluluklar vardır. Bu ürünlerin ekimi için teşvik ve destek verilmesi önemlidir. Bunun yanında bu sanatların ögretilmesinde Eğitim bakanlığının da Meslek okullarımızda Dokumacılık mesleğe dönüşmesi için bu bölüme de yer vermesi ve yine bunun yanında el sanatlarının çalışma hayatına kazanılmasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığmızin da üzerine düşen sorumluluklar vardır. Tanıtılması ve pazarlanması Turizim bakanlığınin sorumluluğuna aitdir. Bu bakanlıkların üzerine düşen sorumluluklar vardır ve yerine getirmelidir.
Yıllardır devletimiz bu konuda sürdürülebilir bir proje üretmemiş, bu gibi önemli bir konuyu sadece derneklerin ve kooperatiflerin eline bırakmış ve sürdürülebilir bir üretim süreci sağlanmayarak sadece hobi olarak devam etmiştir. Bu Çalışmalar derneklerin çabasıyla yeterli bir sonuca ulaşmamıştır. Devletimiz bu konudaki politikasını değiştirmelidir.
Dokumacılık sanatını meslek edindirmek için gerekli adımların devletimiz tarafından atılmalı ve ülkede daha fazla geç kalmadan tekstil sanayisine de geçilmelidir.
Bunun için, pilot bölge Mesarya olmalıdır
Neden Mesarya?
1. KKTC'nin Tarımsal üretim bölgesi olduğu için
2. kKTC 'nin En büyük kırsal bölgesi Mesarya bölgesi olduğu için
3. Ev hanımı kadının KKTC nüfusunda diğer bölgelere oranla daha fazla olması ve bu kadınları çalışma hayatına kazandırmak için
4. Mesarya bölgesinde Geçitkale ve Akdoğan olarak iki bucak ( Nahiye) olduğu için
Kuzey Mesarya ve
Güney Mesarya
5. Akdoğan'da bölgeye hitap eden Sosyal Hizmetler Dairesi ve Tarım Dairesi olması da büyük bir artıdır.
Ve kadınları, gençleri üretim ve çalışma süreci içerisine katmak için kurulacak olan iki atölyeye de ihtiyaç olacaktır. Eğitim süreçleri atölyede gerçekleşecek, üretim süreçlerini evlerinde devam edeceklerdir. Bu proje kapsamında kadın ve gençler evlerinde hem aile hem ülke ekonomilerine katkıda bulunacaklardır.
KIBRIS 'DA DOKUMACILIK SANATİNA MOLEHİYA İLE YENI BIR SOLUK
Jüt Bitkisi Lifli bir bitkidir ve Jüt bitkisinden Jüt keteni elde edilir.
Jüt, Corchorus türlerinden üretilen bir çeşit lif. Ticarette kullanılan jüt, Corchorus capsularis ve Corchorus olitorius olmak üzere iki tür bitkiden elde edilir. Bu bitkiler bir tanesi bizim Molehiya olarak tanıyıp bildiğmizdir.
MOLOHİYE ( Corchorus olitorius ) bir jüt bitkisidir. Biz sadece yapraklarından kurutarak ve taze olarak Molohiya adını verdiğimiz yemek olarak tükettik ve Kıbrıs Türk mutfağında önemli bir yeri olan Molehiya ektik dedik, yapraklarını ayıkladik dedik, kuruttuk dedik, pişirdik dedik ama saplarını toplayıp hep çöpe attık hiç Molehiya dokuduk demedik !!! evet bugün dünyada doğal ve anti alerjik kumaş olan ve altın değerinde görülüp tüm dünyada satışı olan jüt keteni bizim molehiyamızın saplarından elde edilip dokunup dünyaya satılıyor! Farkındamısıniz?
Dokumacılık projemize ipek, pamuk, yün yanında Jüt kumaşı da üretimine başlanmalı çünkü Kıbrıs da yetiştirilen ve Kıbrıs mutfak kültürümüzün önemli bir parçası olan Molehiya ekiminin teşvik edilmesi sağlamalı yapraklarının kurutulup Kıbrıs mutfağında, saplarının da dokuma sanatı ile buluşturmalıyız
Bugün
Dünyaya açılmak için adım adım İpek yolu projesini devreye sokan Çin tüm bu saydıklarıma sahip çıkarak ekonomisini güçlendirdi
Peki yıllardır bizim tarihimizin için de olan dokumacılık ve ipek üretimi ve İpek yolu ' na sahip çıkmak sizce de kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 'nin de Dünyaya açılmasının yolunu açar mı?
Sözlerime son verirken
dilimize dokuma sanatından gelen bir çok atasözü vardır.
"O tarakta bezi olmamak" deyiminin içindeki tarak 'ı nasıl bilirsiniz? Dokuma tezgahının bir parçası olan tarak bu deyimle kumaşın dokunamadığını anlatır.
"İp attım ucu kaldı"
Tarakta gücü kaldı (Gücü : yine ipliği ayarlayan tezgah tarağını anlatır
"İnce eleyip sık dokumak" ipliklerin tek tek taraktan geçirilmesini anlatır
Tarak deyip geçmemek lazım her işimizi
İnce eğirip sık Dokumak iyidir..
Bu atasözlerine kulak vermek gerekir bizim bu tarak da bezimiz var mı bu konuyu ele alıp dokumak gerekir mi bir düşünün derim..
Kıbrıs'ta dokumacılık sanatının ve tekstil sanayinin hak ettiği noktaya gelmesiyle bu üretilen kumaşların geleneksel el nakışlarımız ile de buluşmasıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devletimiz de halkımız da kazanacaktır .
